Οι αναλυτές έχουν
απόλυτο δίκιο όταν ερμηνεύουν την
κοινωνική δυναμική που οδηγεί σε
λαοπρόβλητες επιλογές τύπου Πούτιν,
Τραμπ, Λεπέν, Brexit,
πρωτηφοραριστερακροδεξιάς
βαλκανικής κοπής και άλλα τέτοια
πρώην φαντάσματα και νυν ρυθμιστές του
κόσμου με όρους παγκοσμιοποίησης,
πληγωμένης μεσαίας τάξης, κοινωνικών
και άλλων ανισοτήτων. Δημοσιολογούν με
συγκρατημενο ύφος, χαμηλούς τόνους και
με βάση τις επιταγές της πολιτικής
ορθότητας και πολύ καλά κάνουν.
Αυτό που δεν μπορούν
να πουν ανοιχτά είναι ότι πολλά
ερμηνεύονται με όρους αγνής παρθένας
βλακείας. Όσο ευγενικά και να τη βαφτίσει
κανείς (αμάθεια, ελλιπή ενημέρωση,
θρησκοληψία, ανορθολογικές δοξασίες,
κοινωνικό αυτισμό) δεν παύει να είναι
πηχτή, βορβορώδης βλακεία. Και δεν είναι
τωρινή.
Η βλακεία ήταν ανέκαθεν
πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα.
Παλιότερα σιγόβραζε και διοχετευόταν
σε κλειστούς κύκλους, παρέες, εκκλησίες,
καφενεία, μπαρμπέρικα, γειτονιές και
διασκέδαζε με την σκουπιδοτηλεόραση.
Ο βλάκας μισούσε υπόκωφα τους μορφωμένους,
τους διανοούμενους, τους ανεκτικούς,
τους φιλελεύθερους, τους πιο πλούσιους
αλλά έκανε τουμπεκί γιατί μασούσε το
κατιτίς του και με γεμάτο στόμα δεν
μιλάνε.
Τους πολιτικούς τους
ανεχόταν. 'Ηταν η εποχή που η πολιτική
τάξη ήταν η μόνη που κρατούσε τα χαλινάρια
των στρατηγών για να μην μπουρλοτιάσουν
τον πλανήτη με τα πυρηνικά τους. Μετά
τους ενέταξε οριστικά στο "σύστημα"
(στο οποίο ούτως ή άλλως ανήκαν όπως και
όλοι) και τους απέδωσε όλα τα κακά του
κόσμου αφού ήταν οι μόνοι οι οποίοι ήταν
θεσμικά εξαρτημένοι από αυτόν.
Κάποτε έδειχνε
θαυμασμό για την επιστήμη αλλά τον
μπέρδευε, δεν την καταλάβαινε και στη
συνέχεια έπαψε να τον αφορά οτιδήποτε
επιστημονικό δεν κρυβόταν στο καπό του
αυτοκινήτου του, πίσω από τα πλήκτρα
του κινητού του ή στο κεφάλι του γιατρού
του. Μετά η επιστήμη ξέφυγε έγινε δυσνόητη
και, κατά τον βλάκα, σκοτεινή δύναμη που
επιβουλεύεται τη λαϊκή του απλότητα.
Τα παιδιά του άρχισαν να μεγαλώνουν με
εντυπωσιακά οπτικά εφέ, 'Αρχοντες και
δαχτυλίδια, Βρυκόλακες, Χάρυ Πόττερ,
μυστήριες και ανεξερεύνητες αγαθές και
πονηρές δυνάμεις, μαγικά κόλπα,
υποχθοκαταχθόνιες δυνάμεις και να
εθίζονται στην ύπαρξη του αθέατου, του
ανερμήνευτου, του σκοτεινού. Μακριά από
την εμπειρία, το ρεαλισμό, το πρακτικό
πνεύμα.
Την εποχή της βασιλείας
των εντύπων στη δημόσια ζωή ο βλάκας
δεν μπορούσε να διαβάσει. Θεωρούσε ότι
τα βιβλία είναι για διανοούμενους
(δηλαδή αδελφές) και οι εφημερίδες λένε
ψέμματα. Στην πραγματικότητα τον
μπέρδευαν τα πολυσύλλαβα και αυτό τον
κρατούσε μακριά από τον κόσμο και τις
εξελίξεις. 'Ετσι όταν συνευρισκόταν με
άλλους βλάκες σε στενούς κύκλους δεν
μπορούσε παρά να νιώθει υποσυνείδητα
περιθωριακός. 'Οταν όμως στην αρχή με
την τηλεόραση και το ραδιόφωνο και μετά
με το διαδίκτυο οι κύκλοι γιγαντώθηκαν,
ο βλάκας συνειδητοποίησε τη μαζικότητα,
άρα και τη δύναμη του και βγήκε με
αξιώσεις στη δημόσια θέα -και σφαίρα-
γεμάτος αυτοπεποίθηση, έμπλεος ιερού
δέους για το δίκιο που πάντα είχε αλλά
"αυτοί" του το στερούσαν. Αυτό που
κάποτε γινόταν με μαζικές γεμάτες παλμό,
επική έπαρση, εμβατήρια και σύμβολα
γίνεται σήμερα με διαδικτυακές ομάδες
αμοιβαίας ανατροφοδότησης.
Δεν είναι περίεργο
λοιπόν ότι όσοι τίμησαν και σεβάστηκαν
το βλάκα (βγάζοντας καλά λεφτά από
αυτόν), τροφοδοτώντας τη βλακεία του
(αλήθειες εξ αποκαλύψεως, συνωμοσιολογία,
απόκρυφη γνώση) με καταιγισμό δημοσιεύσεων,
εικόνων, αποκαλυπτικών βίντεο, δικαιώθηκαν.
Αγαπήθηκαν γιατί μίλησαν στη γλώσσα
του, κολάκεψαν τη μετριότητά του, γίνονται
ηγέτες του.
Δεν μένει παρά να
υποστούμε αυτή τη φάση της ιστορίας και
να περιμένουμε τις αναπόδραστες
καταστροφές που μας επιφυλάσσει.
